İlk kez konut sahibi olacak kişilere yalnızca %5 mevduat ödeyerek ev sahibi olma imkanı sunan ve Birleşik Krallık hükümetince yürürlüğe sokulan ”Help-to-Buy” düzenlemesi de talep artışına etkide bulunan diğer bir faktör
Birleşik Krallık’ın en büyük inşaat firması Barratt, satışların Covid-19 sürecinde uygulanan sokağa çıkma yasaklarının kaldırılmasının hemen ardından tavan yaptığını söyledi.
Buna etken olarak hükümetin yayınladığı vergi ve ilk kez ev sahibi olacakları destekleme programı “Help to Buy” düzenlemeleri gösterdi.
Barratt, 1 Tezmmuz- 11 Ekim ayları arasında 4.032 konut inşaatını tamamladı. Bu oran geçen yıla oranla %24 daha fazla. Geçen yıl bu zamanlar 12.963 konut ile 3.07 milyar sterlin olan satışları, bugün 15.135 ev ve 3.6 milyar sterlin olarak gerçekleşti.
Konut piyasası, çoğu inşaat sahasının birkaç hafta süreyle kapatıldığı ve evlerin alıcılara gösterilmesinin ve yeni ev sahiplerinin taşınmalarının yasaklandığı Mart ayının sonundan itibaren durma noktasına gelmişti. Kısıtlamalar Mayıs ayında hafifletilmişti.
Konut piyasası o tarihten sonra, Mart 2021’e kadar £500,000 değerine kadar olan konut satışlarında damga vergisinin askıya alınmasının ardından geri döndü. Tasarı, Bakan Rishi Sunak tarafından Temmuz ayında sunulmuştu.
Geçmiş dönemlere kıyasla…
Bir önceki yıl hükümetin sağladığı “Help to Buy” yardım programından faydalananların oranı %45 iken, bu yıl Barratt’ın müşterilerinin yarısından biraz fazlası (%51) bu yardım paketinden faydalandı. Geçen yıl ilk kez konut sahibi olacak kişilerin oranı %70 iken, bu yıl neredeyse dörtte üç’e (%74) ulaştı. Barratt, ilk kez konut sahibi olacak kişilere yeni inşa edilmiş evler için %95’lik ipotekle kredi veren pek fazla kredi kuruluşu olmadığını belirtti. Bu durumun daha fazla alıcısını “Help-to-Buy” uygulamasından yararlanmaya ittiğini ifade etti.
2013 yılında başlatılan girişim, insanların %5 gibi küçük bir mevduat ile yeni inşa edilmiş konutları satın almalarına imkan tanıdı. Ayrıca, mülkün satış fiyatının %20’ye varan bir kısmının devlet kredisi tarafından karşılanmasına olanak sağladı. Önümüzdeki Nisan ayından itibaren, “Help to Buy” yalnızca ilk kez ev satın alacak kişilere sunulacak ve Mart 2023’te sona erecek.
Kredi kuruluşlarının yaklaşımı
HSBC ve Santander gibi büyük bankalar gelecek yıl için öngördükleri konut fiyatlarındaki düşüş ve ekonomik durgunluğa karşı pozisyon aldılar. Büyük oranda zarara maruz kalabilecekleri endişesiyle konut kredilerini %90 ve %95’e çekerek düşük mevduatları olan ipotekleri neredeyse ortadan kaldırdılar.
Ancak Boris Johnson “İngiltere’nin bozulmuş konut piyasasını düzeltmek” amacıyla geçen hafta Muhafazakâr Parti grup toplantısında yeni vaatlerde bulundu. Boris Johnson’ın fazla detay vermeden %95 oranında faizle 2 milyon kişiyi yeni ev sahibi yapacağını söylemesi mortgage sektöründe kafaların karışmasına yol açtı. Bankalar bunu ”help-to-buy” düzenlemesini yenileme girişimi olarak yorumlandı.
“Help-to-buy” düzenlemesinin 2013 yılında yürürlüğe girdiği tarihten itibaren inşaat firmaları için bir itici güç rolü üstlenmişti. Buna dikkat çeken borsa kuruluşu AJ Bell’in yatırım müdürü Russ Mould, “Başkan Johnson’un son açıklamalarının Barratt gibi inşaat firmaları için iştah kabartıcı olduğunu, Johnson ve çalışma arkadaşlarının emlak rüyasını canlı tutmak için ellerinden geleni yapacaklarını” söyledi.
Barratt, ortak girişimler de dahil olmak üzere bu yıl 15.650 adede kadar ev inşa edip satmayı ve uzun vadede yılda 20.000 konut yapmayı hedefliyor. Hükümet, Birleşik Krallıktaki konut açığını gidermek için inşaat firmalarından 2025 yılına kadar yılda 300.000 yeni konut inşa etmelerini istiyor.
Makalenin orijinalini buraya tıklayarak okuyabilirsiniz.
Çeviri: Deniz Zeybek, Ensar Macit, Baytu Realty