İngiltere’de haftanın en büyük haberi yeni Maliye Bakanı’nın ‘mini bütçesi’. Yatırımcılar için iyi haberler içeriyor olsa da, bütçe bir hayli eleştiri  de aldı.

Bütçenin ilanından sonra Pazartesi günü Başbakan, mini bütçenin aşağıda okuyacağınız temel maddelerinden biri olan üst vergi dilimine dair değişiklik kararını iptal ettiğini açıklamak zorunda kaldı. Biz de bu önemli değişikliği de sizlere aktarabilmek için bültenimizi bu hafta bir gün gecikmeli olarak Salı gününe kaydırdık.

Bütçede yatırımcılar için öne çıkan olumlu noktalardan biri, piyasada hareketliliği sağlamaya yönelik damga vergisi dilimlerinde yapılan değişiklik. Bu değişikliğin, konut fiyatlarını genel olarak yükseltebilecek bir etkisi olması öngörülebilir. Bir diğer etkisi ise (bizlerin de Türk yatırımcılara önerdiğimiz yatırım modeli olan) şirket kurulumu yoluyla yapılan yatırımların kurumlar vergisi oranının arttırılmaması kararı. Bu da nakit akışını ve genel getirileri korumayı temin edecek bir uygulama tercihi olarak gözüküyor.

Bir diğer umut verici gelişmeyse, ailelerin bütçelerine önemli bir destek olacak gelir vergisini düşürme kararı! Benzer şekilde, sosyal sigorta primleri için önerilen artışların iptali de alım gücünün düştüğü bir ortamda, vergiden kaynaklı ilave gelir kayıplarının önüne geçecektir. Bu önlemler vatandaşların kredi ve kira ödemelerinde zorluk yaşamasının önüne geçerek, yatırımcılar için sağlıklı bir yatırım piyasasının sürekliliğini destekleyecektir.

Bununla birlikte, hükümet müdahalelerinin ölçeği ve bunların nasıl finanse edileceğine dair güvenilir bir planın olmaması, küresel endişelere yol açtı. Poundun tarihi düşük seviyelere gerilemesini beraberinde getiren bu durum, kaçınılmaz olarak enflasyonist bir etki yaratıp, vergi tasarruflarının temin etmesi gereken faydaları erozyona uğratacaktır. Tüm bunlar da İngiltere Merkez Bankası’na faiz taban oranını daha hızlı ve agresif bir şekilde yükseltmesi için baskı oluşturacaktır.

Ancak, tüm bu piyasa dalgalanmalarına rağmen, aşağıda son ‘kısa haber’ bölümümüzde okuyacağınız üzere, emlak piyasası gayet güçlü bir görünüm sergilemeye devam ediyor. İngiltere’deki enflasyonun fiyatlara etkisi konut fiyatlarının da daha hızlı artış göstermesini temin edecektir. Türk yatırımcılar için poundun tarihi düşük seviyelerde olduğu ve enflasyonist fiyat artışlarının etkisinin henüz görülmeye başlanmadığı çok kıymetli bir yatırım fırsatı dönemine girmiş bulunuyoruz.

Siz de pazardaki ekonomik gelişmelerin şekillendirdiği arayış eğilimleri ile paralel son teknolojilere, yüksek enerji verimlilik derecesine sahip Springwell Gardens projemizde yerinizi alın. Şu ana kadarki satışların %10’unun Türk yatırımcılara gerçekleştirildiği Springwell Gardens’da yatırımcılarını bekleyen son 57 daireden biri sizin olsun. İngiltere’nin en yüksek kira artışları gören bölgesindeki projemizde 2021’den 2022’yeresmi değerleme kuruluşu rakamlarına göre metrekare fiyatları %14 artmış durumda.

Siz de Ağustos 2022 itibariyle takribi ₺2.000.000 ile bir yatırıma girmek, dövizle kira ve değer artışı sunan böyle bir projede diğer Türk yatırımcılarla birlikte yer almak isterseniz buraya tıklayarak bizimle iletişime geçin, rakamlara beraber bakalım. Türkiye’de emlak alabileceğiniz rakamlara İngiltere’de yatırımın kapılarını beraber aralayalım.

Damga vergisi değişiklikleri

Geçtiğimiz Cuma günü yayınlanan mini bütçedeki en önemli husus, damga vergisi ve toprak verglerinin (SDLT) radikal bir şekilde elden geçirilmesiydi. Tüm dilimler önemli ölçüde yükseltildi.

• İlk kez konut satın alanlar için damga vergisi dilimi £000’dan £425.000’a yükseltildi
• Hali hazırda konut sahibi olup da ek mülk alacaklar için, £000’dan £250.000’a yükseltilerek bu dilimin başlangıç miktarı iki katına çıktı
• İlk kez konut alanlara, £425.000 üzerindeki konutlarda verilen indirim dilimi £000’dan £625.000’ayükseltildi
• İkinci evlerde / ek mülklerde %3’lük ek vergide bir değişiklik öngörülmedi

Temmuz 2020’den Eylül 2021’e kadar yürürlükte olan damga pulu vergisi tatili (SDLT), emlak piyasasına hareketlilik getirmiş, bununla birlikte ev fiyatları hızla artmıştı. Mini bütçe ile getirilen yeniliklerse pandemi uygulamalarındaki gibi dönemsel değil, kalıcı. Bu haliyle insanların alım satım işlemlerini gerçekleştirmek için vergi tatili dönemindeki gibi bir aciliyet duygusunu tetiklemeyebilir. Ancak emlak alımında azalan vergi yükü kuşkusuz alıcıların bütçelerinin artmasına yardımcı olacaktır. Etkiler, vergi tatilindeki döneme göre farklı olabilir ancak daha sürdürülebilir bir pazar hareketliliğine ve büyümeye yol açacağı şimdiden öngörülebilir.

Bulgular ve alıntılar:

• İngiltere devletinin resmi sitesindeki ifadelerle “Damga vergisi indirimleri, emlak piyasasının her seviyesindeki insanlara yardımcı olacak ve her yıl 200.000 ev alıcısını vergi ödemekten tamamen kurtaracaktır.”
• Daily Telegraph gazetesiyse, şu şekilde görüş paylaştı; “£250.000 karşılığında kiraya verebileceği bir mülk satın alan yatırımcının damga vergisi meblağı £10.000’dan £7.500’a düştü (£2.500 tasarruf!).”
• Değişikliklerin muhtemel etkileri hakkında yorum yapan Knight Frank’in Birleşik Krallık Konut Araştırmaları Başkanı Tom Bill şunları söyledi: “Tam konut talebinin soğumaya başladığını düşündüğümüzde, başka bir damga vergisi indirimi geliyor. Ekonomiyi canlandırmak için tasarlanan diğer önlemlerle birlikte, bu vergi indirimleri konut piyasasında talebi arttıracaktır.”

Diğer vergi değişiklikleri

Bu mini bütçeden önce, haneler ve işletmeler iki yeni vergi artışına hazırlanıyorlardı. Biri Sosyal Sigorta primi katkı paylarında %1,25’lik bir artış, diğeri ise %19 olan Kurumlar Vergisinin %25’e çıkartılması. Bunlar, bir önceki Maliye Bakanı Rishi Sunak’ın devletin borçlarını dengeleme planlarının bir parçasıydı.

Ancak enflasyonun hızla arttığı bir zamanda, sempatiyle karşılanmamış olan bu kararlar uygulamaya girmeyecek. Bu da vatandaşların ve işletmelerin bütçelerinin bu artışlarla nasıl başa çıkabileceği endişesinin ortadan kalkması demek oluyor. Hayat pahalılığı endişesindeki vatandaşlar, ilave vergi ödeme endişesini atarak, alım güçlerini korumuş olmanın rahatlığını yaşıyorlar. İşletmeler de aynı şekilde yeni vergilerin yürürlüğe girmemesi sayesinde daha fazla insanı istihdam etmeyi sürdürebilecekler.

Bir diğer dikkate değer değişiklik ise Nisan 2023’ten itibaren gelir vergisi alt oranının %20’den %19’a indirilmesi kararı. Bu, planlı bir vergi artışının iptalinin de ötesinde bir durum. Mevcut vergi oranında doğrudan doğruya bir indirime gidilmiş olması demek. Bu, çalışan aileler için gelirleri artmazken, harcayabilecekleri daha fazla paralarının olması anlamına geliyor. Bu üç önlem, daha fazla insanın kiralarını ve konut kredilerini düzenli ödeyebilmesini temin edecektir. Bu da piyasaya önemli bir istikrar getirerek, kredi ödemelerinde aksama risklerini azaltacaktır.

 Bulgular ve alıntılar:

• %2,5 büyüme planını başlattığını açıklayan Hazine, “temel gelir vergisi oranı Nisan 2023’te (planlanandan bir yıl önce) %19’a düşürülecek ve 31 milyon kişinin yılda ortalama £170 daha fazla tasarruf etmesi sağlanacak”dedi.
• Gelir düzeyi £150.000’den fazla olanların ödediği %45’lik gelir vergisi ‘ek oranı’ Nisan 2023’te kaldırılacak. Gelir vergisindeki %40 olan mevcut ‘yüksek vergi dilimi’ değişmeksizin kalıyor.
• Kişisel vergiden muaf gelirlerin (Türkiye’de matrah altı olarak ifade ettiğimiz) önümüzdeki dört yıl boyunca değişmeden £12.570 olarak kalması bekleniyor.

Enflasyon ve döviz kuru

Yatırımcılar için açıkça cesaret verici bazı unsurlar içermesine rağmen, mini bütçe pek çok eleştiri de aldı. Bunların en başındaki neden Maliye Bakanı’nın bu destekleri finanse etmek için açık bir yol ortaya koymamış olması. Mali Araştırmalar Enstitüsü, ‘sürdürülemez’ olduğunu belirttiği önerilere dair Bütçe Sorumluluğu Ofisi’nin (BSO) görüşlerini yayınlamayı reddettiği için Bakanı eleştirdi. BSO’nun raporu, söz konusu mali önerilerin büyümeyi ve devlet borcunu nasıl etkileyeceğini gösterir. Bu analizin bütçeyle birlikte paylaşılmamış olması uluslararası piyasaları da endişelendirdi.

Pound’un değeri mini bütçeden önce bile düşüyordu. Ancak sonrasında daha da hızlı bir şekilde düşerek dolar karşısında rekor seviyelere indi. Yatırımcılar, kısmen mini bütçeyle ilgili algılanan güvenilirlik eksikliğine ve ayrıca Maliye Bakanı Kwasi Kwarteng’in daha da fazla vergi indirimi planladığı açıklamasına böylelikle tepkilerini ortaya koymuş oluyorlar.

Pound’un değer kaybetmesi ithal edilen malların ve hizmetlerin daha pahalı hale gelmesine sebep oluyor. Bu da yakıttan gıdaya kadar her şeyi etkileyebileceğinden, belirgin bir enflasyonist etkisi olacaktır. İngiltere Merkez Bankası’nın bakış açısına göre, düşen döviz kuru ve diğer bazı enflasyonist etkiler yeni önlemleri tetikliyor. Bu tipik olarak, taban faiz oranında keskin bir artışın geleceğinin habercisi. Dolayısıyla, yeni politikaların dolaylı ve istenmeyen sonucu, İngiliz yatırımcılar için daha yüksek enflasyon oranları ve daha yüksek borçlanma maliyetleri olabilir.

 Bulgular ve alıntılar:

• IFS Direktörü Paul Johnson şunları söyledi: “Maliye Bakanı, kamu maliyesi rakamlarını denkleştirmek için en ufak bir çaba göstermeden 50 yılın en büyük vergi indirim paketini açıkladı… Enflasyon risklerini göz ardı ederek, önemli ölçüde daha yüksek faiz oranlarına sebebiyet vermeyi göze almış gözüküyor”.
• Şunları ekledi: “Bu şekilde, yüksek enflasyonlu ekonomiyi teşvik etmek, hükümetin, karşı hamle olarak faiz oranlarını yükseltmesi, İngiltere Merkez Bankası’nın politikalarının tam tersi yönde hareket etmesi demek oluyor”. Ekonomist ve ABD Ekonomik Danışmanlar Konseyi’nin eski başkanı Jason Furman bu durumu”İngiltere’de maliye ve para politikası şu anda birbiriyle savaş halinde” şeklinde yorumluyor.
• BBC, “vergi indirimlerinin ve hükümet borçlanmasındaki artışın yüksek enflasyonu ateşleyeceği ve İngiltere Merkez Bankası’nı faiz oranlarını daha da artırmaya zorlayacağı endişelerini bildirdi. Bu, milyonlarca ev sahibi için aylık kredi maliyetlerini artıracaktır.” BBC, “piyasa gözlemcilerinin faiz oranlarının önümüzdeki bahara kadar %5,5’e ulaşabileceğini tahmin ettiğini” ekliyor.
• Devalüe edilmiş bir poundun olumlu bir sonucu, İngiliz mülkünün denizaşırı alıcılar için daha uygun maliyetli hale gelmesidir. Böylece yeni koşullar, ortalama değerlerin yükselmesine yardımcı olan yeni bir yabancı yatırım dalgasını tetikleyebilir.

Kısaca diğer haberler

Ekonomi politikasındaki bu önemli değişikliklerin ardından, doğal olarak bu haftaki haberimizin büyük bir kısmını mini bütçenin önemli noktalarına ayırdık. Ancak, son günlerde başka kayda değer hikayeler ortaya çıktı. Örneğin:

• Mini bütçe, ‘yeşil kuşak’ tabir edilen arazilerde gelişmeyi teşvik etmek ve konut arzını artırmak için yeni önlemler içeriyor
• Büyüme Planı, Nisan 2023’ten itibaren üç yıl boyunca, enerji şirketlerine yönelik yeni yükümlülükler yoluyla,enerji verimliliği önlemlerinin hayata geçirilmesini desteklemek için 1 milyar poundluk yeni finansmana atıfta bulunuyor.
• En son Rightmove Konut Fiyat Endeksi (Eylül 2022), konut fiyatlarında aylık ortalama %0,7 artış bildiriyor. Birleşik Krallık genelinde konut fiyatlarındaki artış yıllık ortalama %8,7 olarak gerçekleşti.
• Bölgesel olarak en hızlı yıllık fiyat artışı Galler’de (%11,7), Kuzey Batı’da (%11,3) ve Güney Batı’da (%11,3) gerçekleşti.
• Konut talebi şu anda pandemi öncesi 5 yıllık ortalamadan %20 daha yüksek.

Bültene kayıt olmak için aşağıdaki formu doldurabilirsiniz.